Jak posadzić drzewo - prosty poradnik 

Jak posadzić drzewo w sposób, który zapewni mu najlepsze szanse na prawidłowy i zdrowy wzrost to bardzo istotne pytanie. Chcąc efektywnie wspierać środowisko i ograniczyć straty, warto uważnie przeprowadzić proces sadzenia. 

Sadzenie drzew ma na celu nie tylko urozmaicenie krajobrazu, ale przede wszystkim jest to skuteczna metoda walki ze skutkami globalnej zmiany klimatu. Poprzez sadzenie rodzimych drzew wspieramy lokalną bioróżnorodność i na różne sposoby poprawiamy jakości życia ludzi. 

Planowanie i wybór gatunku drzewa - kluczowe w sadzeniu

Pierwszym krokiem powinno być stworzenie przemyślanego planu sadzenia. Pod uwagę należy wziąć kluczowe kwestie, by drzewo miało szansę nie tylko na przetrwanie oraz na zdrowy i optymalny wzrost. Podstawą jest zawsze odpowiedni dobór gatunku drzewa do warunków siedliskowych. Należy także zadbać o warunki glebowe i pamiętać o zapewnieniu opieki nad sadzonkami przez pierwsze lata. Warto także upewnić się, że sadzonki są zdrowe i pochodzą z pewnego źródła. 

Przygotowanie narzędzi i materiałów do sadzenia

Oprócz szpadla, w procesie sadzenia drzewa przydatne okażą się także inne mniej lub bardziej oczywiste przedmioty i materiały. Potrzebna będzie na pewno woda, w związku z tym warto mieć konewkę oraz worek ziemi ( beztorfowej). Przydadzą się także paliki i taśmy stabilizacyjne (dla większych drzew powyżej 1,5 m) oraz siatka lub preparat bielący, chroniący korę przed pękaniem w okresie zimowym i zniechęcający dzikie zwierzęta do podgryzania.

Jak posadzić drzewo w dobrym terminie?

Najlepsze terminy na sadzenie drzew to wiosna i jesień. Lepiej unikać przymrozków, upałów i ulewnych deszczów z przyczyn czysto praktycznych. Sadzenie drzew podczas ujemnych temperatur, może być po prostu niemożliwe, ze względu na zmarzniętą ziemię.

Transport i przechowywanie sadzonek - bardzo ważna kwestia

Do bardzo istotnych kwestii należy zaliczyć transport sadzonek. To jeden z kluczowych etapów, jeśli chcemy wiedzieć, jak posadzić drzewo z sukcesem. Sadzonki koniecznie muszą być transportowane i przechowywane w sposób chroniący je przed wysychaniem, przemarzaniem i uszkodzeniami mechanicznymi. Korzenie drzew powinny być okryte i nawadnianie oraz zabezpieczone przed zwierzętami, jeśli pozostają na zewnątrz. 

Drzewa z odkrytym systemem korzeniowym najlepiej posadzić natychmiast, najpóźniej w ciągu 24 godzin, pamiętając o zabezpieczeniu korzeni. Z kolei drzewa z bryłą korzeniową lub w pojemnikach sadzimy w ciągu 48 godzin od dostarczenia.

Przenoszenie sadzonek także nie jest obojętne dla całego procesu sadzenia drzew. Sadzonki z bryłą korzeniową najlepiej chwytać za bryłę. Jeśli jednak chwytamy za pień (blisko bryły) należy bardzo uważać, by go nie uszkodzić. 

Jak posadzić drzewo, by nie uszkodzić korzeni?

Planując, jak posadzić drzewo należy zwrócić uwagę na korzenie. W przypadku sadzenia drzew z odkrytym systemem korzeniowym, zaleca się, by uszkodzone korzenie zostały usunięte lub skrócone. Nie powinno się ich jednak przycinać wyłącznie z powodu niedopasowania do rozmiaru dołu – w takim przypadku dół powinien zostać powiększony. Przed sadzeniem korzenie muszą być odpowiednio nawodnione. Jeśli zostały przesuszone, powinny zostać zanurzone w wodzie na maksymalnie jedną godzinę. Wszelkie prace przy korzeniach powinny być wykonane bezpośrednio przed posadzeniem. Rany po cięciu nie muszą być dodatkowo zabezpieczane.

Przygotowanie gleby przed sadzeniem jest bardzo ważne

Zanim drzewo zostanie posadzone, odpowiednio przygotuj miejsce, aby zapewniona była właściwa przestrzeń do rozwoju systemu korzeniowego. Najpierw usuń warstwę zielną oraz wszelkie niepożądane materiały zalegające na powierzchni gleby. Zaleca się również, aby gleba wokół dołu sadzeniowego została delikatnie rozluźniona.

Dodatkowo podsypanie sadzonki ziemią (najlepiej bez dodatku torfu, z uwagi na konieczność ochrony mokradeł) oraz dodanie kompostu zwiększy wartościowość podłoża.

Dół sadzeniowy - mało znane szczegóły

Aby drzewo mogło się prawidłowo rozwijać, dół sadzeniowy musi być właściwie przygotowany. Głębokość dołu powinna być dostosowana do wielkości systemu korzeniowego. Zakłada się, że dół  powinien być co najmniej 1,5-krotnie większą od bryły korzeniowej. Ponadto dno powinno zostać spulchnione, aby umożliwić swobodne rozrastanie się korzeni.

Podczas planowania, jak posadzić drzewo, zwróć uwagę na sposób wykonania wykopów. Użycie ciężkiego sprzętu może prowadzić do nadmiernego zagęszczenia gleby, co znacznie utrudnia rozwój systemu korzeniowego. Z tego względu zaleca się, aby nie wchodzić do dołów sadzeniowych, natomiast warto zabezpieczać teren wokół nich, np. za pomocą płyt drogowych. 

Jak posadzić drzewo w gotowym dole sadzeniowym?

Jednym z kluczowych elementów jest prawidłowe umieszczenie sadzonki w przygotowanym dole. Sadzonka powinna zostać włożona centralnie, na środek dołu sadzeniowego. Kolejne warstwy gleby powinny być ostrożnie ugniatane, by nie doszło do uszkodzenia zasypywanych korzeni.

Szczególną uwagę należy zwrócić na to, by szyjka korzeniowa nie została przykryta ziemią – jej zasypanie może sprzyjać rozwojowi patogenów i chorób grzybowych. Rozważając, jak posadzić drzewo, pamiętaj, że najczęściej popełnianym błędem jest zbyt głębokie sadzenie.

W przypadku sadzonek z luźnym systemem korzeniowym, przed zasypaniem korzenie powinny być starannie i równomiernie rozłożone ręcznie. Dopiero po ich odpowiednim ułożeniu przystępujemy do przysypywania ziemią.

Stabilizacja po sadzeniu istotna dla większych sadzonek

Po posadzeniu drzewo powinno zostać odpowiednio ustabilizowane, aby zapobiec przewróceniu, a jednocześnie umożliwić pniowi lekki ruch, który sprzyja rozwojowi bocznych korzeni. Stabilizacja jest szczególnie istotna przy większych sadzonkach i powinna być wykonana zgodnie z dobrą praktyką ogrodniczą.

Najczęściej stosowaną metodą jest użycie palików – od jednego do trzech – które nie powinny być impregnowane. Ich liczba i rozmiar powinny być dobrane do wielkości drzewa oraz przewidywanego czasu eksploatacji systemu mocującego. Paliki muszą być zamontowane w taki sposób, by nie powodowały uszkodzeń pnia przez ocieranie lub obijanie. Stabilizowane powinny być drzewa o wysokości powyżej 1,5 metra.

Dostępne są dwa podstawowe typy stabilizacji: system nadziemny i podziemny. System podziemny może być zastosowany wyłącznie wtedy, gdy drzewo posiada nienaruszoną bryłę korzeniową lub jest uprawiane w pojemniku. Należy przy tym pamiętać, że elementy kotwiące nie mogą mieć bezpośredniego kontaktu z korzeniami, aby nie doszło do ich uszkodzenia.

Prawidłowe nawadnianie ważne dla rozwoju korzeni

Podczas zasypywania korzeni powinno zostać utworzone zagłębienie w postaci misy, otoczone wałem z ziemi – najlepiej tej, która została wcześniej wykopana. Taki zabieg umożliwia gromadzenie się wody wokół pnia, dzięki czemu wilgoć może być skutecznie pobierana przez system korzeniowy. Dodatkowo misa pełni funkcję ochronną – zmniejsza ryzyko przypadkowego skoszenia młodego drzewa, zwłaszcza w przypadku niskich sadzonek.

Nie zaleca się stosowania naziemnych systemów nawadniających, takich jak zraszacze do trawników czy roślin ozdobnych. Ich użycie prowadzi do rozwoju korzeni tuż przy powierzchni gruntu, co uniemożliwia prawidłowe zakotwiczenie drzewa w podłożu. Takie drzewo staje się podatne na przewrócenie, np. pod wpływem silnego wiatru.

Po posadzeniu można dokonać drobnej korekty jego części nadziemnych lub podziemnych – zwłaszcza jeśli podczas transportu lub sadzenia zostaną zauważone uszkodzenia.

Jak posadzić drzewo, by wesprzeć rodzimą przyrodę

Nawet jeśli sadzimy drzewa we własnym ogrodzie, warto pamiętać o tym, żeby decydować się rodzime gatunki. W ten sposób istotnie wspieramy lokalną bioróżnorodność i zapewniamy bazę żerową dla wielu organizmów. Trzeba pamiętać, że obecnie obowiązuje zakaz wprowadzania do środowiska oraz przemieszczania wszystkich gatunków obcych, nie tylko tych uznanych za inwazyjne.  Za złamanie zakazów dotyczących inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii Europejskiej lub Polski może zostać nałożona kara finansowa sięgająca nawet 1 000 000 zł. Do gatunków inwazyjnych na terenie Polski zaliczane są m.in.: dąb czerwony (Quercus rubra), klon jesionolistny (Acer negundo), robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia), czeremcha amerykańska (Prunus serotina), bożodrzew gruczołowaty (Ailanthus altissima).