Lasy a globalne ocieplenie - kto wygra ten wyścig?

Lasy a globalne ocieplenie to temat, który dziś budzi ogromne emocje wśród naukowców i ekologów. Podczas gdy temperatury rosną w ciągu zaledwie kilku dekad, populacje drzew potrzebują nawet 100–200 lat, by dostosować się do zmian. To opóźnienie może przesądzić o przyszłości wielu ekosystemów leśnych.

Lasy spóźnione o dwa stulecia

Nowa, szeroko zakrojona analiza pyłków oraz współczesnych danych ujawniła, że dla lasów klimat zmienia się zbyt szybko. W konsekwencji wiele ekosystemów leśnych może zginąć, ponieważ przestają być zsynchronizowane ze swoim środowiskiem. Lasy a globalne ocieplenie to nierówny wyścig - drzewa migrują wolno, a obecne tempo globalnej zmiany klimatu jest bezprecedensowe.

W przeszłości drzewa dostosowywały się do zmian klimatu na przestrzeni tysięcy lat. W czasie epok lodowcowych migrowały na południe w poszukiwaniu cieplejszych warunków, a gdy klimat się ocieplał – przesuwały się na północ. Obecnie jednak globalne ocieplenie zachodzi tak szybko, że wiele gatunków nie nadąża za zmianami.

Lasy a globalne ocieplenie w świetle analizy widmowej

Aby ustalić zależności między populacjami drzew a klimatem, naukowcy wykorzystali analizę widmową. Badając pyłki z rdzeni osadów jeziornych pochodzących sprzed nawet 600 000 lat, zauważyli, że drzewa reagują na ocieplenie z dużym opóźnieniem.

Badania wykazały, że lasy zmieniają się powoli w skali dekad, ale dopiero po upływie 100–200 lat następuje istotna wymiana gatunków. W kontekście lasów a globalnego ocieplenia oznacza to, że natura działa w tempie znacznie wolniejszym niż współczesne ocieplenie.

Czy można pomóc lasom przetrwać?

Eksperci ostrzegają, że bez wsparcia człowieka wiele lasów może obumrzeć. Jednym z proponowanych rozwiązań jest tzw. wspomagana migracja. Polega ona na sadzeniu gatunków drzew lepiej przystosowanych do cieplejszych warunków w regionach, które do niedawna były chłodniejsze.

Według badaczy, lasy a globalne ocieplenie to problem wymagający długofalowych i złożonych strategii zarządzania. Dla zachowania zdrowych ekosystemów istotna jest nie tylko ochrona bioróżnorodności, ale także odpowiednie planowanie nasadzeń, które będzie uwzględniało ocieplenie klimatu.

Lasy a globalne ocieplenie – wnioski dla przyszłości

Relacja lasy a globalne ocieplenie pokazuje, że przyroda nie zawsze jest w stanie nadążyć za tempem zmian. Opóźnienie w adaptacji populacji drzew może sprawić, że wiele cennych ekosystemów zniknie, jeśli nie zostaną podjęte zdecydowane działania. Wspomagana migracja, monitoring i badania naukowe to narzędzia, które mogą pomóc nam wygrać ten wyścig – zanim będzie za późno.

Źródło: Syracuse University. "Climate is changing fast—and forests are 200 years behind." ScienceDaily. ScienceDaily, 4 July 2025.